Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Ürolojisi Bilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Berk Burgu, çocuklarda gece yatak ıslatmanın sık yaşanılan bir sorun ve tarifinde da yaşa bağlı bir durum olduğunu söyledi.
“TIBBEN 5 YAŞ ÜSTÜ ÇOCUKLARDA OLAĞAN DEĞİL”
Burgu, 5 yaşından büyük çocuklarda tekrarlayıcı bir durum olduğunu belirterek, “En az 6 ay müddetle tekrarlayan durumda olan gece işemelerine gece yatak ıslatma ya da enürezis deniliyor. 6-7 yaşındaki çocukların yüzde 15’i gece yatağı ıslatan çocuklardır. Çok sık görülen bir sorundur. Bu çocukların yüzde 15’i kendi kendine bir sene içerisinde kuru kalıyor yani 6-7 yaşta yüzde 15, sonraki yılda da yüzde 15 azalarak gidiyor. Ergenlikten sonra yüzde 1 oranında insidansı var. 100 tane altını kaçıran çocuğun 1 tanesi ergenlik sonrası altına kaçırmaya devam ediyor. 5 yaşına kadar gece yatağını ıslatan çocukları olağan kabul ediyoruz. Münasebetiyle 3-4 yaşında bir çocuğun gece yatağını ıslatması tıbben bir sorun değil. Tuvalet eğitimi izafi bir şey. Gündüz kuruluğu evvel kazanılıyor, daha sonra gece kuruluğu kazanılıyor. Tıbben 5 yaştan sonra gece yatak ıslatma olağan kabul edilmemektedir” diye konuştu.
“GECE YATAK ISLATMANIN TEDAVİSİ MÜMKÜN”
Burgu, çocuklarda gece yatak ıslatmanın tedavi edilebilir bir durum olduğunu tabir ederek, şunları söyledi:
“Gece yatak ıslatmak ruhsal değil, gelişimde bir gecikme olduğununun göstergesidir. Tedaviye öncelikle kolay önlemlerle başlıyoruz. Gece sıvı ve tuz alımını kısıtlamak, kesinlikle idrarını yapıp uyumasını sağlamak, uykunun birinci 1-2 saati içinde tahminen 1 sefer uyandırmak başlangıçta kullanılan tedavilerdir. Esasen çoğunlukla bizim gördüğümüz hastalar bunları uygulamış olarak geliyor. Ancak muvaffakiyet oranı yüzde 10-15 üzere yani çok yüksek bir muvaffakiyet sağlayamıyoruz. İdrar ölçüsünü azaltan bedenimizde olağanda olan bir unsurun benzerini vererek tekrar idrar ölçüsünü azaltmak yahut mesane doluluğuna karşı uyanma refleksi oluşturan alarm aygıtları tedavisi birinci basamak tedavilerdir ve muvaffakiyet oranları benzeridir. Ailenin tercihine, çocuğun bu rahatsızlıktaki idrar kaçırma sıklığına ve ailenin ahengine nazaran ikisi de tercih edilebilir”
“ÇOCUĞU BU YOLDA MOTİVE ETMEK LAZIM”
Gece yatak ıslatan çocukların cezalandırılmalarının mutlaka gerçek olmadığını söz eden Burgu, “Bu durum çok büyük oranda ruhsal bir nedenden değil, yani çocuk bunu isteyerek yapmıyor. Ailesiyle size gelen bir çocuk mutlaka bundan utanarak, anne-babanın gerisine saklanarak birçok vakit muayene odasına giriyor. O yüzden mutsuz olduğu bir bahiste çocuğu cezalandırarak bir noktaya varmanız mümkün değildir. Hatta çocuğu kazanabilmek ismine şunları söylemek lazım: Kesinlikle çocuğun ailesinde anne-baba tarafında yahut her ikisinde de bir yerlerde vaktiyle gece yatağını ıslatan bir aile bireyi olduğunu ancak şu an gece yatağını ıslatmadığını ve bu işin düzeldiğini söylemek ve çocukla bağlantı kurmak lazım. Burada aile size şikâyet eden olarak geliyor lakin aslında unutmamak lazım ki buradaki sorun, çocuğun yaşadığı büyük bir sorun. O yüzden kesinlikle bu yolda onu kazanmak ve motive etmek lazım” diye konuştu.
“GECE İDRAR KAÇIRAN ÇOCUKLARIN YÜZDE 85’İNİN GÜNDÜZ HİÇBİR ŞİKAYETİ YOK”
Gece yatak ıslatma durumunun ne ailenin ne de çocuğun elinde olan bir durum olduğunu kaydeden Burgu, şunları söyledi:
“Yaklaşık yüzde 85’i yani büyük çoğunluğu hiçbir vakit kuru devri olmamış, doğduğundan itibaren nizamlı olarak yatağını ıslatan yani kuruluğu kazanamamış çocuklar. Münasebetiyle bu küme içinde aslında bir gelişmenin yavaşlığı var. Bu türlü bir hasta kümesinde asla şuurlu yapılmış, çocuğun kendi isteğiyle yaptığı bir durum olmadığını, hakikaten ailenin de burada bir tesirinin olmadığını tekrar belirtmek lazım. Sonlu bir küme hastada ise, evvelce kazanılmış bir gece kuruluğu olmasının ve akabinde 6 ay bir kuruluk, daha sonra ikincil tekrar altına kaçırmalar gördüğümüz yüzde 15’lik bir küme var. Bu kümede tahminen bir ölçü ruhsal etkenler olabilir. Aslında biz gece yatak ıslatmaları çoklukla izole bir sorun olarak görüyoruz. Yani gece idrar kaçıran çocukların yüzde 85’inin gündüz hiçbir şikâyeti yok. Okulda yahut dışarda tuvaletle ilgili bir sorunları yok. Pantolonlarını ıslatmıyorlar yahut büyük gündüz sorunları yok. Yüzde 15’lik az bir kümede ise, tekrar gündüz şikâyetleri de var. İdrar tutma, idrarını öteleme, gündüz kaçırmaları üzere. Bu küme hastalardan tuvalet alışkanlığının sisteme sokulması yani sizin hem çocuğunuzda hem gece hem gündüz sorunları varsa, gece sorunu izole ve tek semptom değilse, o vakit gündüzde tuvalete muhakkak sıklıkla gitmesini sağlamak yahut mesaneyi boşaltmayı rutine bindirmek değerlidir. Onun haricinde çoğunluğu oluşturan yalnızca gece semptomu olan çocuklarda aileyle ya da çocukla bir ilgisi birçok vakit yok. Gece idrar kaçırmalarının büyük çoğunluğu bir gelişim geriliğidir. Psikolojinin bunda bir tesiri yoktur. Lakin kuruluğu yakalamış ama daha sonra gece ıslatmaları ikinci defa başlayan bir küme hastada tahminen ruhsal birtakım nedenler olabilir. Lakin gece yatak ıslatma ruhsal bir sorun değildir.”
“GECE İDRAR KAÇIRMA ÇOCUĞUN ÖMÜR KALİTESİNİ ÖNEMLİ BOZAN SORUNLAR YARATIYOR”
Burgu, ailelerin ne vakit tabibe başvurması gerektiği ile ilgili olarak şunları belirtti:
“Önce meskende kolay önlemler alınmalı. Lakin bu ömür kalitesini şayet önemli bozuyorsa, aile ile çocuğun alakasını bozuyorsa ve en kıymetlisi çocuğun psikolojisini bozuyorsa o vakit doktora başvurmak lazım. Şunu bilmek lazım; gece yatak ıslatmanın sebebi ruhsal değil, lakin aslında bu sorun sonuçta çocuklarda önemli bir öz benlikte sorun yaratabiliyor. O yüzden ömür kalitesini etkiliyorsa kesinlikle doktora başvurulmalı. Bir arada eşlik eden gündüz semptomları da varsa başvurmak lazım. Tedavilere karşın dirençli olgular varsa doktora başvurmak gerekir. Münasebetiyle paniklemeden evvel basamak basamak mesken içinde birtakım önlemler alınmalı ancak dirençliyse ve dediğim bulgular eşlik ediyorsa tabibe başvurulmalıdır. Gece idrar kaçırma çocuğun kendiyle barışıklığını, hayat kalitesini önemli bozan sorunlar yaratıyor. Yoksa gece yatağını ıslatan bir çocuğa daha çok idrar yolu enfeksiyonu geçiriyor üzere bir şey söylememiz hakikat değil fakat özgüveni manasında kesinlikle hayat kalitesinin artırılıp çocuğun olağan toplumsal hayatına kazandırılması lazım. Atlet bir çocuk düşünün turnuvaya, kampa gidecek başarılı bir atlet fakat arkadaşlarıyla buna gidemiyor, kuzenleriyle, akrabalarıyla kalacak kalamıyor. Hasebiyle bu ömürden koparmamak ismine çocukları bir an evvel özgüvenlerini sağlamak ismine tedavi etmek lazım.”
Ensonhaber
