Idare danışmanlığı firması McKinsey & Company, ilmî olgular ışığında, iklim değişikliğinin yıkıcı tesirlerini engellemek üzere sıcaklık artışının 1,5°C haddinde tutulması muhtaçlığına yönelik yeni bir araştırma çalışması hazırladı. Öncü paydaşlar ‘1,5 aşama hedefi’ etrafında kenetlenirken, şirket bu devasa dönüşümün nasıl gerçekleşebileceğine dair bütüncül bir çalışmaya imza attı.
Olgu ve tahlillere dayalı bu rehber, gelecek 10 yılda besin ve orman yerleri, elektrifikasyon, endüstriyel adaptasyon, berrak kuvvet ve karbon pazarı olmak üzere beş temel ortamda emisyonların azaltılması için gerekli aksiyonları ortaya koyuyor. Eksperler, COVID-19 global salgın devrinin iklim değişimine karşı aksiyona geçmenin değerini de ortaya koyduğunu belirtiyor.
Azık ve Orman Topraklarının Idaresinde Dönüşüm
Metan ve azot oksitle birlikte tarım sanayisi, her yıl global sera gazı salınımının yüzde 20’sini tek başına yaratıyor. Artan nüfusun da tesiriyle tarım kaynaklı emisyonların, şayet bir dönüşüm gerçekleşmezse, 2050 yılına dek yüzde 15-20 orantısında artacağı öngörülüyor. Besin sanayisi içerisinde en yüksek emisyon yaratan (yaklaşık yüzde 70) büyük baş ve küçük baş hayvancılık ise 1,5 kademe amacı için dönüşümün zaruri olduğu yerlerden biri. Global çapta mevcut beslenme alışkanlıklarının sürdürülmesi halinde 2050 yılında global protein tüketiminde bu tip hayvancılığın yüzde 9 orantısında bölge alacağı öngörülüyor. Ama iklim değişimini durdurmak için bu orantı yüzde 4’e indirilmeli. Tıpkı vakitte azık üretiminin üçte birinin kaybına neden olan besin israfının da önüne geçilmesi gerekiyor.
Tüm bunlarla birlikte global karbon emisyonlarının yaklaşık yüzde 15’i ormanların yok olmasından kaynaklanıyor. Bunda bir ağacı yok etmek için kullanılan tekniklerin atmosfere kattığı emisyon ve tıpkı devirde o ağacın karbon salınımını engelleme potansiyelinin önüne geçilmesi rol oynuyor. Ormanların korunması için tüm gayretlere karşın her yıl Yunanistan büyüklüğünde ormanlık alan yok oluyor. 2030 yılında 1,5 kademe gayesine ulaşmak için tüm fosil yakıt emisyonları azaltılsa ve tüm sanayilerde karbonsuzlaşma sağlansa dahi ormansızlaşmanın yaklaşık olarak yüzde 75 azaltılması gerekli. Bu amacın daha uzun vadede sağlanması için bile ormansızlaşmanın 2030 yılına dek yarı yarıya azaltılmasına muhtaçlık var. Münasebetiyle bu bahiste regülasyon, tatbik ve teşviklerin çoğaltılması değer taşıyor.
Elektrifikasyon ile Güç Tasarrufunda Dönüşüm
Umumi olarak petrole dayalı faaliyet gösteren karayolu ulaşımı sanayisi -otobüs, kamyon, binek araç, iki ve üç tekerlekli araçlar- her yıl karbon emisyonunun yüzde 15’ini oluşturuyor. Bu emisyonun önüne geçilmesi içinse daha arı kaynaklara muhtaçlık var.
Bunun süratli bir biçimde sağlanabilmesi ve 1,5 nokta amacına ulaşılabilmesi için pak, yenilenebilir güç kaynakları ile şarj edilen elektrikli araçlara (EV) geçişin ivedilikle gerçekleştirilmesi gerekiyor. Bu türlü bir durumda içten yanmalı araç satışları yekun satışların 2030 yılında yaklaşık yüzde 50’sini, 2050 yılında ise yüzde 100’ünü oluşturacaktır. Fakat burada değerli olan EV’lerin kuvvet kaynaklarının yeni bir emisyon üreticisi olmamasını sağlayacak elektrik ve hidrojen kaynaklarının yaratılması. Hasebiyle otomotiv sanayisinin şarj üniteleri teknolojilerini sürdürülebilirlik odaklı geliştirmeleri ve üretim ölçeklerini süratle artırmaları büyük ehemmiyet taşıyor. Ulaşımda bir sair değerli etken ise şahsî araçların tasarrufu. Kent merkezlerine araçla girişin yasaklanması, hususî araç vergilerinin artırılması üzere tedbirlerle toplu taşıma ve araç paylaşımı üzere alternatiflere olan ilgi artırılabilir. Bu da 2030 yılına dek hususî araçların tasarrufunun yüzde 10 nispetinde azaltılmasını sağlayacaktır.
Öte yandan elektrifikasyon, yekun karbon emisyonlarının yüzde 7’sini oluşturan binalarda da karbonsuzlaşmayı sağlayabilir. Mekan ve su ısıtma muhtaçlıkları için kullanılan fosil yakıtlar bu emisyonun en önemli nedeni. Şayet duru kaynaklar kullanılarak bu iki gereksinim elektrifikasyonla sağlanırsa, 2050 yılında, 2016’ya nazaran bu emisyon nispeti yüzde 20 nispetinde azaltılabilir. Buna ek olarak merkezi ısıtma yaygınlaştırılır ve ısıtma ve yemek pişirme gereksinimlerinde doğalgaz ile birlikte hidrojen ve biyogaz kullanılırsa, yüzde 40 daha emisyon azaltımı gerçekleştirilebilir.
Endüstriyel Operasyonlarda Dönüşüm
İnşaat, azık, dokuma, üretim üzere düşük ya da orta ölçekli ısı muhtaçlığı olan endüstriyel kesimlerin de süratli bir halde operasyonlarına elektrifikasyonu entegre etmeleri değer taşıyor. 2030 yılında bu bölümlerde kuvvet gereksiniminin saf güç kaynaklarından sağlanması ve 2016 yılında yüzde 28 olan elektrifikasyon nispetinin 2050’de yüzde 76’ya yükseltilmesi, 1,5 radde maksadına ulaşmak için gerekli bir adım. Bununla birlikte sanayide döngüsel iktisada geçişe de gereksinim var. Böylelikle verimliliğin artması, sera gazı salınımlarını azaltacağı üzere maliyetleri de düşürecek ve performansı artıracaktır.
Petrol ve gaz şirketlerinin üretim faaliyetleri sonucu açığa çıkan metan ya da doğal gaz ise bir başka büyük değişimin gerekli olduğu alan. Bu şirketler için metan, sera gazı salınımlarında en büyük role sahip faktör. Bu faktörü ortadan kaldırmak güçlü olsa da mevcut teknolojiler, ekonomik tahliller sunmaya başladı. Metan gazının salınımında tesirli olan bir vesair dal ise madencilik. Bu kesimde de metan gazının salınımını engelleyecek tahliller mevcut fakat hem tüm madenleri kapsamıyor hem de gereğince ekonomik yatırımlar olarak görülmüyor.
Kuvvet ve Yakıt Tasarrufunda Dönüşüm
2030 yılına dek güneş ve rüzgar kuvveti kapasitesinin bugünkü seviyenin 7-8 kat üzerine çıkması gerekiyor. Bu, rüzgar türbinleri ve solar panellerin üretiminde ağır bir artışa gereksinim olduğunu gösteriyor. Öte yandan 1,5 radde maksadına süratle ulaşmak için bugün global güç üretiminin yüzde 40’ını karşılayan kömür kaynaklı elektrik üretiminin 2030 yılına dek yüzde 80 azaltılmasına gereksinim var. Kömür ve gaz kaynaklı gücün daha uzun müddet kullanıldığı bir senaryoda dahi 2030 yılına dek yüzde 30-35 civarında azalma sağlanması gerekiyor. Tıpkı devirde doğal gaz kaynaklı elektrik üretiminin de bu süreçte yüzde 20 ilâ 35 orantısında azaltılması gerekecek. Bugün global kuvvetin yaklaşık üçte biri doğal gaz kaynaklı.
Tüm bunlarla birlikte yenilenebilir kuvvete süratli bir geçiş yapmak beraberinde güneş ışığı ya da rüzgarın ehil olmaması üzere bölgesel bazda zorlukları da getirecek. Yakın vadede bunu aşmak için mevcut teknolojilerin tamamı bir arada kullanılarak muhtaçlık dengelenebilir. Gelgelelim 1,5 radde amacına ulaşmak için bugün gelişim aşamasında olan hidrojen, karbon yakalama ve depolama ve uzun aralığa daha verimli iletim teknolojilerinden yararlanmak gerekecek.
Bu süreçte biyoenerji kaynakları havacılık ve deniz taşımacılığı üzere bölümlerin petrole dayalı yakıt tasarrufunu azaltmada tahlil olabilir. Yeşil hidrojen ve mavi hidrojen de çelik, kimya, çimento, havacılık, denizcilik, nakliye, bina idaresi üzere bölümlerde karbondan arınma için değer taşıyor. Bu potansiyeli açığa çıkarmak içinse hidrojen bölümünde altyapı, depolama ve dağıtım üzere yerlerde yeni teknolojilerin ve güvenlik standartlarının geliştirilmesine gereksinim var.
Karbon Idaresinde Dönüşüm
Tüm bu gayretlerle birlikte atmosferdeki karbonun azaltılması ve karbon üretmeye devam eden noktalarda karbonun yakalanması için yenilikçi teşebbüsler yaratılmalı. Karbon yakalama, kullanma ve depolama sanayisi bu mealde kıymetli bir rol üstlenecek. Bu sanayi temel olarak karbondioksiti termal santraller ya da tesisler üzere noktalarda, yani kaynağında yakalıyor. Akabinde bunu yan altına depoluyor ya da farklı bir üretim için tasarrufa sokuyor. Yeni gelişen bu sanayinin yakalayıp dönüştürdüğü karbondioksit orantısını 2016 seviyesine nazaran 2050 yılında 125 katından ziyadesine çıkarması gerekiyor. Bu türlü güçlü bir gelişim ise ama inovasyon ve regülasyonlarla kesimin desteklenmesi ile mümkün.
Karbondan arınma teknolojileri en iyi halde uygulansa dahi büyük ölçekli, doğal arınma yollarına başvurmak koşul. Bu doğrultuda ağaçlar ve bitkiler karbon emisyonlarının dengelenmesi konusunda en güçlü etken. Gelecek 10 yılda 1,5 nokta maksadına ulaşmak için yeryüzünü her yıl İzlanda büyüklüğünde yeni ormanlara kavuşturmak için global bir harekete muhtaçlık var. 2050 yılına dek ise ormansızlaşmayı engellemek, yangınlarda kaybedilen noktaları tekrar ağaçlandırmak ve böylelikle ABD’nin üçte birine eşdeğer olan 300 milyon hektarlık bir meydanı ormana dönüştürmek gerekiyor. Bu orantıların gayri kollarda muhtaçlık duyulan karbonsuzlaşmanın sağlanamaması durumunda daha da artması gerekebilir.
Hürriyet
