Üniversite adayları için tercih periyodu de imtihanlar kadar güçlü bir süreç. Adaylar, en fazla 24 tercihte bulunabilecekler. Sıralamaya nazaran nasıl bir liste oluşturmalı? Kaçıncı sıraya hangi kısım ya da üniversite yazılmalı? Tercih yaparken nelere dikkat edilmeli? Bu soruları Fen Bilimleri Eğitim Kurumları Rehberlik Koordinatörü Cihan Yeşilyurt’a sorduk. Birinci sıralara muvaffakiyet sıralamasının üzerindeki kısımların yazılması gerektiğini söyleyen Yeşilyurt, tekliflerini şöyle sıraladı:

SEVMEDİĞİNİZ KISMI MUTLAKA YAZMAYIN
Birinci sıralarda muvaffakiyet sırasının üzerinde ve en çok istenilen kısımlara (ilk iki ya da üç tercih); orta sıralarda yerleşme mümkünlüğü yüksek olan ve muvaffakiyet sırasına yakın olan kısımlara (beş ile 18’inci tercihler); son sıralarda ise yerleşme mümkünlüğünün çok yüksek olduğu (19 ve 24’üncü tercihler) kısımlara yer vermek uygun olacak. Adaylar, okumayı düşünmedikleri ya da başarılı olma konusunda tereddütlü oldukları kısımları mutlaka tercih listesine almamalılar. Zira bir sonraki yıl yine imtihana girilirse Ortaöğretim Muvaffakiyet Puanı (OBP) yarı yarıya düşecek.

LİSTEYİ İSTEK SIRASINA NAZARAN YAPMALI
Adayların ilgi alanına nazaran en çok istediği kısımlardan başlayarak tercih yapması daha sağlıklı olacak. Açıkta kalmamak ismine istenilmeyen kısımlar tercih listesine alınmamalı. Tercih edilen kısım ve üniversiteye dair özel şartları tercih kılavuzundan öğrencinin kesinlikle okuması gerekiyor. Birçok aday özel kaideleri okumadan tercih yaptığından kayıt yaptırırken sürprizlerle karşılaşıyor. Yeni açılan kısımlar puan ve muvaffakiyet sıraları olmadığı için tercih yaparken adayların akıllarında soru işaretleri yaratabiliyor. Yeni açılan kısımla ilgili öbür üniversitelerde o kısmın muvaffakiyet sıralamalarına bakılarak kestirim yürütülebilir.

AİLELERE: YANINDA OLACAĞINIZI HİSSETTİRİN
Çocuklarınızın ergenlik devrini şimdi bitirmediğini unutmayın. Kimileri üniversiteye giremediğinde anne-babalarının sevgi ve inançlarını kaybedeceklerini düşünüyor. Başarılı ya da başarısız her şartta onların yanında olacağınızı hissettirmelisiniz. Toplumdaki sınıf atlama uğraşı, ekonomik korkuları giderme yolu daima ‘iyi bir meslek’ kanısını de beraberinde getiriyor. Düzgün bir meslek maksadına ise iyi bir üniversite yoluyla ulaşma eforu bazen ailelerin çocuklarına kaldıramayacakları sorumluluklar yüklemesine neden oluyor. Aileler, motivasyon emelli başvurulan lakin demotive eden, kıyaslama ve karşılaştırma eğiliminde oluyor. Çocuğunuzu yalnızca kendisiyle karşılaştırmalısınız. Yani evvelki başarısıyla şimdiki durumunu karşılaştırmak daha olumlu sonuç verir.

EN ÇOK YAPILAN TERCİH YANILGILARI
1- Her yıl 600 binin üzerinde üniversite öğrencisinin tekrar üniversite imtihanına başvurduğu göz önüne alınırsa, tercih yanılgılarının başında, üniversitelerin ve kısımların detaylı bir biçimde araştırılması geliyor.
2- Adaylar imtihan sonuç evrakını yanlışsız yorumlayamayabiliyor. Sonuç evrakında yazan puan tiplerini, yerleştirme puanlarını ve muvaffakiyet sıralarını birbirine karıştırabiliyorlar.
3- ÖSYM’nin internetten yayınladığı Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu incelenmiyor. Hatta kılavuzun ÖSYM’nin sitesinde olduğunu dahi bilmeyenler çıkabiliyor.
4- Kılavuz incelenmediği için yükseköğretim programlarının özel şartları da okunmuyor.
5- Birtakım adaylar muvaffakiyet sırasına nazaran değil de puana nazaran tercih yapılacağını sanıyor. Meğer adayların yükseköğretim programlarının muvaffakiyet sıralarını dikkate almaları gerekiyor.
6- Adayların birçoğu hangi durumda ortaöğretim muvaffakiyet puanının kırılacağını bilmiyor.
7- Üniversite sayısı çok arttığı için devlet ve vakıf üniversiteleri birbiriyle karıştırılabiliyor. Tercih ettiği üniversitenin vakıf üniversitesi olduğunu bilmeyip, fiyat ödemek zorunda olan ya da tahsiline devam edemeyen öğrenciler olabiliyor.
8- Tercihlerini istek sırasına nazaran değil, yüksek muvaffakiyet sırasından düşük muvaffakiyet sırasına hakikat sıralayabiliyor. İstek sırasına uygun tercih yapmamak daha fazla istedikleri bir programa yerleşmelerine mani olabiliyor.

BU ATLAS’A KESINLIKLE GÖZ ATIN
Gerçek tercih yapabilmek için adayların üniversite ve kısımlarla ilgili araştırma yapabileceğini bir yer daha var; YÖK Atlas. Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK), hayata geçirdiği YÖK Atlas, birçok adayın başvurduğu bir alan. Kullanımı da epey kolay. YÖK Atlas’a ‘https://yokatlas.yok.gov.tr/’ adresinden fiyatsız olarak ulaşabiliyorsunuz. Web sayfasına tıkladığınızda karşınıza renklerle ayrılmış sekiz alan çıkıyor.
– Lisans Atlası: Lisans programlarına yerleşenlerin puanları, muvaffakiyet sıraları, Yükseköğretim Kurumları Imtihanı (YKS) netleri, geldikleri liseler, bölgeler, programda misyonlu öğretim üyeleri, yabancı asıllı öğrenciler, Erasmus trafiği ve gibisi pek çok ayrıntı var. Alan Yeterlilik Testleri’nden (AYT) 170 ve üzeri alanlar bu alanı kullanabilir.
Önlisans Atlası: Burada da Lisans Atlası’nda olduğu üzere yerleşenlerin cinsiyet dağılımı, okul birincileri, YKS net ortalamaları, mezun oldukları lise alanları üzere bilgilere ulaşmak mümkün. Temel Yeterlilik Testi’nden (TYT) 150 ve üzeri puan alan ve önlisans programı düşünen adaylar bu alandan faydalanabilir.
– Net Sihirbazı: 2019 YKS’de Merkezi Yerleştirme ile öğrenci alan lisans ve önlisans programlarına yerleşenlerin, TYT-AYT testlerinde yaptıkları netleri burada yer alıyor.
– Muvaffakiyet Atlası: Yalnızca tahsil görenlerle ilgili değil, mezunlarla ilgili de bilgi var. Örneğin, tıp istiyorsanız, yerleşmek istediğiniz üniversitede okuyanların Tıpta Uzmanlık Sınavı’ndaki (TUS) muvaffakiyet oranlarını görebilirsiniz.
– Lisans Tercih Sihirbazı: 2019 YKS ile öğrenci alan lisans ile önlisans programlarının kontenjan bilgileri var. Eski puan cinsindeki taban muvaffakiyet sıraları, kente, üniversite cinsine, burs oranlarına, öğretim cinsine nazaran arama yapabilirsiniz.
Önlinsans Tercih Sihirbazı: Önlisans programlarının kontenjan bilgileri var. Kente, üniversite cinsine, burs oranlarına, öğretim çeşidine nazaran arama yapmak mümkün.
– Meslek Atlası: 2019 YKS’de mesleklerin tercih edilme istatistiklerini inceleyerek hangi mesleklerin daha çok tercih edildiğini değerlendirebilirsiniz.
– Tercih Listem: Üniversite ve program seçimlerini yaparak listenizi oluşturabilirsiniz. Tercih listelerindeki programları sıralayabilir, şart ve öteki bilgilerini görerek kendi durumunuzu değerlendirebilirsiniz.

Hürriyet