Üniversite tercihleri bugün başlıyor. Adaylar tercih süreçlerini Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi’nin (ÖSYM) https://ais.osym.gov.tr internet adresinden T.C. kimlik numaraları ve şifrelerini kullanarak yapabilecek. Tercih süreçleri, 14 Ağustos saat 23.59’da sona erecek. Üniversitelerde bu yılki toplam kontenjan sayısı 993 bin 403 olarak açıklandı. Bunların 494 bin 426’sını önlisans, 498 bin 977’si ise lisans programları. Eğitim uzmanı Salim Ünsal, tercih sürecinde dikkat edilmesi gerekenleri anlattı…

1) EVVEL KILAVUZU DÜZGÜN OKUYUN:  ÖSYM’nin yayınladığı ‘Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu’nu dikkatlice okumak gerekiyor. Birtakım yükseköğretim programlarının özel şartları da bulunuyor. Kılavuzu iyi okumayanlar bu mevzuda yanlışa düşebiliyor. Bir üniversitenin vakıf mı devlet mi olduğu, vakıflardaki burs oranları dikkat edilmesi gereken hususlardan.

2) ÖNLİSANS VE LİSANS TABLOLARI FARKLI: TYT’de 150 barajını geçenler önlisans programlarını, Sözel, Sayısal, Eşit Yüklü ve Dil’de 170 barajını geçenler lisans programlarını tercih edebilecek. İki yıllık yani önlisans programlarını tercih etmeyi planlıyorsanız kılavuzda yer alan Tablo-3’e bakmanız gerekiyor. Dört, beş ya da altı yıllık programları yani lisansları tercih etmek isterseniz de Tablo-4’e bakacaksınız.

3) YETENEKLE GİRİŞTE TERCİHE GEREK YOK:  Özel yetenek imtihanı ile öğrenci alacak programların listesi ve kontenjanları Tablo-5’te yer alıyor. Tablo-5’teki programlar için tercihe gerek yok. Adaylar özel yetenekle öğrenci alacak programlara yerleşmek istediklerinde, direkt müracaatta bulunup yeniden bu okulların yapacakları yetenek imtihanlarına katılacaklar. Bu programlara başvurabilmek için TYT puanının en az 150 olması gerekiyor.

4) ÖZEL ŞARTLARI İNCELEYİN: Tablolarda seçilecek programların kimilerinin önünde parantez içinde çeşitli bilgiler yer alabiliyor. Bu bilgiler o programın tahsil formunu, varsa yabancı lisanla eğitimini, burs imkanlarını, tercihte cinsiyet ve uyruk zaruriliği olup olmadığını, ana yerleşke dışında diğer bir lokasyonda bulunuyorsa bulunduğu pozisyonu açıklamak için yazılıyor. Bu bilgileri göz arkası eden bir aday, burslu program yerine fiyatlı bir programa yerleşebiliyor. 

5) HAKKINDA ARAŞTIRMA DA YAPIN: Adayın, tercih etmek istediği bir üniversiteyi ve programı kılavuzdaki teknik ayrıntılarının dışında internetten ya da mezunları ve öğrencileriyle konuşarak da araştırması yerinde olur. Kısmın yeri, programın iş imkanları, eğitimi, üniversitenin toplumsal ve kültürel faaliyetleri, kulüpleri hakkında bilgi almak faydalı olur.

6) PUANA DEĞİL SIRALAMAYA BAKIN: Birtakım adaylar muvaffakiyet sırasına nazaran değil de puana nazaran tercih yapılacağını zannediyor. ÖSYM tercihleri puana nazaran yerleştiriyor. Lakin adayların yazacakları programların sıralaması ile kendi sıralamalarını kıyaslayıp tercih yapması teknik açıdan daha hakikat. Adayların kılavuzdaki muvaffakiyet sıralarını dikkate alarak listelerini oluşturmaları gerekiyor.

7) İSTEMEDİĞİNİZ KISMI YAZMAYIN: Tercih adayın kendi tercihi olmalı. Her yıl 600 binden fazla üniversite öğrencisi okuduğu programı bırakıp tekrar imtihana giriyor. “Bir yere yerleşeyim de neresi olursa olsun” diyerek ya da aile zoruyla istenmeyen bir kısmı ya da üniversiteyi tercih listesine almak hem vakit hem puan hem de para kaybettiriyor.

8) PUAN KAYBEDEBİLECEĞİNİZİ BİLİN:  Tercih yapıp bir programa yerleşirseniz ve o programda okumak istemezseniz bir sonraki yıl imtihana girdiğinizde ortaöğretim muvaffakiyet puanınız (OBP) yarı yarıya düşüyor. Bu kaybın yaşanabileceği bilinerek tercih yapılmalı. Aday genel yerleştirmede bir yükseköğretim programına yerleştiyse o yıl yapılacak ek yerleştirmelere müracaat hakkını da kaybediyor. Üniversiteye kayıt olması ya da olmaması bu kuralı değiştirmiyor.

9) MUVAFFAKIYET SIRASI BARAJINA DİKKAT

Üniversiteye girişte muvaffakiyet sıralaması kuralı bulunan tıp, diş hekimliği, eczacılık, hukuk, mimarlık, mühendislik ve öğretmenlik programlarına da dikkat etmek gerekiyor. Tıpta 50 bin; diş hekimliğinde 80 bin; eczacılıkta 100 bin; hukukta 125 bin; mimarlıkta 250 bin; öğretmenliklerde ve Rehberlik ve ruhsal danışmanlıkta 300 bin; orman, ziraat, su ürünleri/su bilimleri fakülteleri, ağaç işleri sanayi mühendisliği, balıkçılık teknolojisi hariç, ziraat fakültelerinin besin mühendisliği programları dahil olmak üzere tüm mühendislik programlarında 300 bin muvaffakiyet sırası koşulu bulunuyor.

10) MEYYIT TERCİH BİR KENT EFSANESİ: Meyyit tercih yapmayayım diye adaylar bazen daha çok istedikleri kimi programların yerine daha az istediklerini üst sıraya yazmak zorunda hissediyorlar. Meğer gerçek olan tercih listesindeki sıranın öğrencinin istekleri ile örtüşen bir sırada yazılması. 3-5 puanlık farkı hiç önemsememek gerekiyor. O liste, bir üsttekinin bir alttakinden daha çok istendiği kısımlardan oluşmalı.

11) TEK TERCİH ÇOK RİSKLİ: Birtakım adaylar ya özgüvenle ya da öbür münasebetlerle tek tercih yapıp süreci noktalamak isteyebiliyor. Bu yol yerleşme bahtını riske atan bir tercih tavrı. Her tercih devrinde adayların olağan dışı sürprizlerle müsabakası olası. Bu nedenle riskli tercihten ve tek tercihten uzak durmak gerekiyor.

12) GENİŞ BİR YELPAZEDEN TERCİH YAPIN: Bazen birinci tercihle son tercih ortasında hem puan hem de sıralama olarak farklar az olabiliyor. Bu da riskli. Bu türlü bir durumda aday 24 tercih yapmış olsa da talihini zora sokmuş oluyor. Adayların en üstteki tercihleri ile en alttaki tercihleri ortasında yelpaze ne kadar genişse bahtı da o kadar yükseliyor.

13) İÇ SESİNİZİ DİNLEYİN: Birtakım alanlar daha çok ilgi çekiyor. Akran trendine uyup adayın ilgi ve marifetinin olmadığı programların kapısında sıralanmak yerine daha çok ilgi duyulabilecek programlara yönelmek gerekiyor.

14) BÜTÇENİZİ DE DÜŞÜNÜN: Kimi adaylar “Kazandım” diyebilmek için bütçesini dikkate almadan vakıf üniversitelerinin yüksek fiyatlı programlarına yönelebiliyor. Aileler de kesinlikle bu tıp programları seçerken bütçe planlamalarını yapmalı.  

15) NEREDE YAŞAYACAKSINIZ: Adaylar en az iki ya da dört yıl boyunca yaşayabilecekleri yerin neresi olduğunu da dikkate almalılar. Kentteki toplumsal ömrün şahsî gelişime katkısı da kıymetli.

16) ÜNİVERSİTE NİTELİĞİ KENTLERE BAĞLI DEĞİL: Tüm nitelikli okulların İstanbul, Ankara ve İzmir üzere metropollere toplandığı algısı gerçek değil. Anadolu’da da çok esaslı üniversitelerimiz var.   

17) TERCİH LİSTESİ KENDİ İÇİNDE ÇELİŞMEMELİ: Birebir tercih listesinde birbiri ile taban tabana zıt programların olmaması gerekiyor. 

18) LİSTEDE 24 TERCİH HAKKI: Bir adayın azami 24 tercih hakkı bulunuyor. Listeyi oluştururken birinci 5-6 tercihin adayın sırasından biraz daha yüksekte bulunmasında bir sakınca yok. Akabinde kendi sırasına çok yakın ve kendi sırasındaki yerleri listeye koyması gerekiyor. Son birkaç tercihin ise adayın sırasından düşük olması giriş bahtını artırır. 

19) KODLARA DİKKAT EDİN: Adayın belirlediği programların kılavuzdaki kodlarını internet ortamında tercih bildirim alanına girmesi mecburî. Giriş esnasında kodların hakikat girilmesi çok kıymetli. Dokuz haneden oluşan bu kod 1 ile başlıyorsa devlet üniversitesi programı. 2 ile başlıyorsa vakıf, 3 ile başlıyorsa Kıbrıs, 4 ile başlıyorsa yabancı bir üniversiteye ilişkin program. ÖSYM’nin Aday Süreçleri Sistemi’ne tercih bildiriminde bulunurken bu kodların girilmesi gerekiyor. Yerleştirme süreçleri girilen bu kodlara nazaran yapılıyor.

20) ŞİFRENİZİ KİMSEYLE PAYLAŞMAYIN: ÖSYM yetkilileri, T.C. kimlik numarasının ve ÖSYM aday süreçleri şifresinin diğerleriyle paylaşılmasından oluşacak mağduriyetlerden adayın sorumlu olacağını belirtiyor.

YÖK ATLASI GÜNCELLENDİ
Birçok belediye öğrenciler için tercih danışmanlığı sunarken YÖK de Yükseköğretim Program Atlası’nı (YÖK Atlası) güncellediğini duyurdu. Adayların daha şuurlu karar vermesini sağlamak maksadıyla hizmete sunulan YÖK Atlas, https://yokatlas.yok.gov.tr internet adresinde.

Hürriyet